Harmontradiloka: Konsep Baharu Dalam Persembahan Nyanyian Lagu Tradisional Melayu

Harmontradiloka: A New Concept in the Performance of Traditional Malay Songs

Abstract

Nyanyian tradisional Melayu di Malaysia merupakan salah satu bentuk kesenian tradisional yang berasaskan kemahiran seni suara. Persembahan ini telah menjadi sebahagian daripada warisan budaya Melayu di Malaysia, mencerminkan keunikan seni suara masyarakat tempatan. Tradisi ini diwarisi sejak zaman sebelum penjajahan British, berkembang sepanjang era penjajahan dan terus bertahan serta dilestarikan selepas kemerdekaan. Penyampaian persembahan mahupun nyanyian tradisional Melayu disampaikan secara solo mahupun duet, mengekalkan cara yang sama sehingga kini dan masih belum ada inisiatif ke arah pembaharuan menyebabkan kesenian ini dilihat masih berada di takuk yang sama. Pengkaryaan persembahan Nyanyian Tradisional Melayu dalam bentuk ensembel vokal ini adalah kajian yang sedang dijalankan. Ianya merupakan sebuah konsep baru persembahan di mana matlamatnya adalah untuk menerbitkan satu alternatif baru kepada bentuk persembahan nyanyian tradisional Melayu berdasarkan 3 objektif iaitu: (a) memperkenalkan bentuk ensembel vokal dengan pengaplikasian harmoni moden di dalam nyanyian tradisional Melayu, (b) mempersembahkan koleksi nyanyian tradisional Melayu dari kompilasi muzik rakyat, muzik klasik, muzik sinkretik, muzik seni kontemporari dan muzik popular, dan (c) mengekspresikan persembahan nyanyian tradisional melayu dalam bentuk muzikal dengan gabungan elemen koreografi dan teaterikal. Ketiga-tiga isu ini dijadikan sebagai tunjang kepada ilham persembahan dan penelitian terhadap gaya baru ini akan dilakukan sekali gus objektif ini dapat membantu mencapai matlamat untuk jangka masa panjang. Kajian ini menggunakan dua kaedah, kaedah yang pertama adalah kaedah berasaskan amali untuk cetusan idea dalam pengkaryaan dan kaedah untuk penyelidikan adalah berbentuk kualitatif iaitu menggunakan kaedah temu bual tidak berstruktur, kajian perpustakaan melalui pembacaan buku, kajian-kajian lepas, artikel dan jurnal, pengalaman peribadi, pemerhatian turut serta, penglibatan secara langsung dan tontonan video terhadap kajian persembahan yang lepas. Persembahan ini dikira sebagai satu usaha ataupun inisiatif untuk membolehkan lagu tradisional Melayu mendapat tempat dalam kalangan masyarakat khususnya generasi muda yang lebih cenderung kepada genre lagu yang menjadi fenomena dan ikutan masa kini. Ianya juga dijangka bakal menimbulkan kesan terhadap idea persembahan baharu berdasarkan pendekatan rekonstruksi dalam lapangan nyanyian tradisional.

Abstract

Traditional Malay singing in Malaysia is a traditional art form rooted in vocal skills and deeply embedded in the Malay cultural heritage. It reflects the unique vocal artistry of the local community and has been passed down since the pre-British colonial era, evolving through the colonial period and continuing to be preserved post-independence. Traditionally performed solo or as duets, this art form has largely maintained its original format over the years, with minimal innovation, leading to perceptions of stagnation. The development of Traditional Malay Singing in the form of vocal ensembles is the focus of ongoing research. This new performance concept aims to introduce an alternative format for Traditional Malay Singing, with three primary objectives: (a) incorporating vocal ensembles using modern harmonic techniques in Traditional Malay Singing, (b) showcasing a repertoire of Traditional Malay songs spanning folk, classical, syncretic, contemporary art, and popular music, and (c) presenting performances that integrate choreographic and theatrical elements with musical expression. These aspects form the foundation of the performance concept and are actively explored to achieve long-term goals. The research adopts two methods: a practice-based approach to generate creative ideas and a qualitative research approach involving unstructured interviews, library research using books, past studies, articles, and journals, as well as personal experiences, participant observations, direct involvement, and video reviews of past performances. This initiative aims to revitalise Traditional Malay Singing by ensuring its relevance within the community, particularly among the younger generation, who tend to gravitate towards contemporary music trends. It is also expected to inspire new performance ideas through a reconstruction approach in the realm of traditional singing.